Wszędzie mam wspaniałe nowe instrukcje, o hamulcach, kołach… W tych instrukcjach widzę “dokręć do 5Nm”, “dokręć do 40Nm”.
Muszą być na nich pewnie narzędzia z takimi wymiarami, ale ja nie mam żadnych. Czy jest jakiś sposób, odpowiednik, którego mogę użyć, aby poznać przybliżony moment obrotowy, jaki nakładam na moje narzędzia?
Robi się to za pomocą klucza dynamometrycznego (czasami nazywanego dynamometrycznym). Bez narzędzia można go oszacować w następujący sposób:
To da Ci 1 Nm siły. Aby uzyskać 5 Nm, użyj 5 kg wagi lub zwiększ długość do 50 cm. Matematyka jest prosta:
τ = r * F
Gdzie τ to moment obrotowy, r to promień, a F to siła (1 kg ma 10 niutonów siły)
Jeśli Twój rower jest kosztowną maszyną wyścigową, to narzędzie to jest koniecznością. Używając zbyt dużej siły ryzykujesz powstawanie pęknięć w lekkich materiałach.
Nawet jeśli Twój rower nie jest drogi, potrzebujesz klucza dynamometrycznego, szczególnie w dwóch miejscach:
Korby: Przekręcenie śrub korbowych grozi uszkodzeniem lub odkształceniem korb lub wspornika dolnego.
Hamulce: Zwłaszcza śruby z wirnikami hamulcowymi muszą być momentem obrotowym o tej samej wartości. W przeciwnym razie możesz wypaczyć wirnik hamulca, wytwarzając moment obrotowy o jedną stronę większy niż druga.
Jeśli masz karbonową ramę lub wspornik siodełka, MUSISZ mieć klucz dynamometryczny.
Ponieważ klucze dynamometryczne są tak tanie (20-40 euro-dolarów za belkę), warto mieć je w swoim zestawie narzędzi - lub pożyczyć od lokalnej wypożyczalni rowerów, na takie czasy są potrzebne.
Teoretycznie możliwe jest uzyskanie mało dokładnych śrub dynamometrycznych bez użycia klucza dynamometrycznego.
Moment obrotowy jest mierzony w przyłożonej sile pomnożonej przez długość ramienia dźwigni. Osiąga się taki sam moment obrotowy przy zastosowaniu siły 10 funtów na końcu 6-calowej dźwigni, jak przy zastosowaniu siły 5 funtów na końcu 12-calowej dźwigni. W obu przypadkach moment obrotowy jest wielokrotnością liczby funtów w calach - 60 funtów. (I można łatwo dokonać przeliczenia na funty stóp lub newtonometry lub cokolwiek innego)
Pomiar długości dźwigni jest oczywiście dość łatwy (choć trzeba zwrócić uwagę na where na dźwigni, którą przykładasz siłę - “długość” jest od tego punktu do punktu obrotu). Uzyskanie dobrego oszacowania siły jest jednak trudniejsze.
Wykwalifikowani mechanicy rowerowi mają tendencję do rozwijania “skalibrowanego ramienia” i mogą wyczuć, z akceptowalnym marginesem, ile siły przykładają. (Zrozumcie, że współczynnik 2 jest na ogół wystarczający.) Z drugiej strony, mechanik sobotniego popołudnia może nie być tak wprawny.
Można przypuszczalnie wykopać sprężynę i użyć jej do przyłożenia siły do dźwigni (uchwytu klucza nasadowego), ale jeśli masz tyle kłopotów, równie dobrze możesz dostać klucz dynamometryczny. Jeśli jednak masz jakieś przedmioty, dla których znasz ciężar, możesz podnieść ciężar “referencyjny”, uzyskując “wyczucie”, a następnie użyć tej samej siły do dźwigni. Można nawet “porządnie” dokładnie skalować o połowę lub o 2x (choć poza tym jest to wątpliwe).
Zauważ, że nie mówię, że takie techniki “drzewa cieniowania” powinny być preferowane w stosunku do posiadania odpowiednich narzędzi, tylko że istnieje taka możliwość, jeśli zostaniesz złapany w oprawie.